Kat houding
Degenen die niet van katten houden, rechtvaardigen dit vaak met het feit dat de fluwelen poten zogenaamd niets om hun mensen geven en niet in staat zijn tot diepe emoties. Zit er iets in? Of hebben de pelsneuzen gevoelens en zijn de beschuldigingen gebaseerd op misverstanden in kattencommunicatie? Een zoektocht naar sporen in de gevoelswereld van onze huistijgers:
Wie kan bij deze hartverscheurende aanblik zeggen dat katten geen gevoelens hebben? - Shutterstock / Irina Kozorog
Gevoelens en emoties zijn zelfs bij mensen niet altijd gemakkelijk te begrijpen en wetenschappelijk te analyseren. Wat dieren nog moeilijker maakt, is dat ze een andere taal spreken en zich anders uiten dan mensen. In vergelijking met honden zijn met name katten subtieler en gereserveerder als het gaat om het onthullen van hun innerlijke werking op een manier die herkenbaar is voor tweebenige vrienden. Onze fluwelen poten zijn zeker geen koude machines.
Moeilijk om vragen over de emoties van katten te beantwoorden
Het is moeilijk om de gevoelens van katten zo wetenschappelijk te onderzoeken dat er definitieve antwoorden uit kunnen worden afgeleid. Terwijl mensen in ieder geval de mogelijkheid hebben om zich verbaal - d.w.z. met woorden - uit te drukken en hun emoties te vertellen, kunnen dieren alleen uiten wat er in hen omgaat door hun fysieke reacties, hun gedrag en hun gesproken taal. Weliswaar zijn de hersengolven bij dieren en mensen ook te meten, bijvoorbeeld met computerresonantietomografie, maar deze situatie is dan zo geconstrueerd dat er slechts in beperkte mate algemene regels van het echte dierenleven kunnen worden afgeleid .
De beste manier om dit te doen, is door huisdieren in hun natuurlijke omgeving te zien. Op deze manier kunnen de resultaten niet worden vervalst omdat de katten onder stress staan door de ongebruikelijke omstandigheden in een laboratorium of op een andere vreemde plek en dan slechts in beperkte mate gevoelens als vreugde of genegenheid kunnen tonen. Hier doet zich echter de moeilijkheid voor dat de waarnemingen door mensen worden geïnterpreteerd en geïnterpreteerd - dit kan leiden tot humanisering en verkeerde interpretaties.
Welke rol spelen gevoelens in de evolutie?
Een benadering om humanisering te voorkomen is de vraag welke rol mogelijke emoties bij katten kunnen spelen in de evolutie. Wetenschappers gaan ervan uit dat de emoties nuttig moeten zijn voor het voortbestaan van een diersoort en voor hun sociale coëxistentie, anders zouden ze niet bestaan. Dit betekent dat de pelsneuzen gevoelens voelen die hen leiden tot een bepaald gedrag dat hen in wezen van de dood redt en bovendien hun leven zo aangenaam mogelijk maakt.
6 basisgevoelens bij katten
De evolutionaire benadering leidt tot de conclusie dat katten zeer waarschijnlijk 6 basisemoties hebben die zelfs kleine kinderen al kennen. Deze emoties zijn:
- angst
- walging
- ● Verlangen of plezier
- verdriet
- vreugde
- ● Woede of agressie
Andere gevoelens die katten kunnen ervaren, zijn terug te voeren op deze 6 basisemoties. Stress is een mengeling van angst, verdriet en agressie. Frustratie is een vorm van verdriet veroorzaakt door de afwezigheid van vreugde of plezier. Depressie is een extreme evolutie van verdriet. Genegenheid als een soort liefde is een mengeling van vreugde en lust. Daarnaast kunnen sommige katten een soort euforie of bedwelming ervaren, bijvoorbeeld door kattenkruid, die een extreme variant van lust en vreugde vertegenwoordigen.
Angst en walging zijn evolutionair gezien logisch om het dier tegen gevaar te beschermen. Walging voorkomt dat katten bijvoorbeeld bedorven voedsel eten. Angst veroorzaakt een ontsnappings- of vechtsituatie: als een kat kan vluchten of zich kan verstoppen in een potentieel gevaarlijke situatie, dan doet ze dat. Als dat niet mogelijk is, verandert haar angst in agressie en verdedigt ze zichzelf. Verlangen en plezier dienen om de soort in stand te houden en het paargedrag te bepalen. De pelsneuzen voelen bijvoorbeeld speelplezier aan en het zorgt ervoor dat het kat zijn aangenamer is. Affectie zorgt voor een stevige band tussen moeder en kittens en sociale cohesie in kattengroepen. Verdriet kan dienen als een motivatie om deze emotionele toestand te overwinnen, en kan in dit opzicht ook vanuit een evolutionair oogpunt worden gerechtvaardigd.
Complexe sociale gevoelens een menselijke aangelegenheid?
Van honden wordt gezegd dat ze geen complexe sociale emoties hebben die menselijke kinderen pas ontwikkelen als ze vier jaar oud zijn en later - hetzelfde kan worden aangenomen voor katten. Deze complexe emoties omvatten schaamte, minachting, wraakgevoelens en jaloezie. Deze gevoelens zijn waarschijnlijk zinvol voor het sociaal samenleven tussen mensen. Er kan bijvoorbeeld worden gezegd dat schaamte ontstaat wanneer een persoon sociale normen schendt en zo de minachting van andere mensen aantrekt. Wraakgevoelens kunnen ontstaan wanneer mensen sociale normen willen 'opleggen' aan anderen, als deze herhaaldelijk zijn genegeerd. Jaloezie maakt deel uit van menselijk paargedrag, waarbij monogamie en loyaliteit als sociaal erkend worden beschouwd.
Katten hebben echter geen voordeel monogaam te zijn, en als ze de regels van het sociale gedrag van katten overtreden, krijgen ze een poot van hun medekatten of worden ze binnen hun grenzen gesis. Ze hebben geen schaamte nodig en minachting is ook niet logisch voor hen. Wraakcampagnes zijn vanuit evolutionair oogpunt ook nutteloos voor onze fluwelen poten. Als uit het gedrag van de kat gevoelens als jaloezie, wraak, minachting of schaamte worden afgelezen, is er dus meestal sprake van humanisering.
De waarheid is dat katten hun territorium, zichzelf of hulpbronnen verdedigen tegen potentiële rivalen in plaats van jaloers te zijn. Als ze er verlegen uitziet, is ze misschien bang of geïrriteerd omdat er iets anders is dan verwacht. Als ze lijkt te mokken om wraak te nemen of minachting te tonen, is dit ook een misverstand. Het is waarschijnlijker dat ze ofwel geïrriteerd is en moet wennen aan een nieuwe situatie, of dat ze geen reden ziet om op een bepaalde manier te reageren.
Gif.webpts and Co.: Meer blijk van liefde voor je kat
Keuzevrijheid: waarom katten graag keuzes hebben
Eigenzinnige pelsneuzen: hebben katten een vrije wil?