Waarom zijn rode katten meestal mannelijk?

Rechts… ?

Is het geslacht van de huistijger afhankelijk van hun vachtkleur en zijn rode katten daarom altijd mannetjes? Een vraag die veel kattenliefhebbers zichzelf stellen. Hier kun je ontdekken wat er echt achter de rode vacht zit en wat er nog meer te weten valt over de dieren.

Het is niet altijd waar dat rode katten mannelijk zijn - Afbeelding: Shutterstock / Pavel Rumme

In de loop der jaren heeft het beeld van de brutale, eigenzinnige rode kat zich in veel geesten gevestigd - maar of rode katten echt allemaal mannelijk zijn, is een heel andere zaak. Het is echter waar dat de mannelijke exemplaren tot de meerderheid van de rode huistijgers behoren, maar waarom?

Rode katten: excursie in de wereld van genetica

Het geheim van de rode vacht ligt in de genetica, omdat de vachtkleur van ouders op kinderen wordt doorgegeven. Het katten-DNA heeft 38 chromosomen die in 19 paren aan elkaar zijn gekoppeld. Van elk paar komt één chromosoom van de moeder, het andere van de vader.

Net als bij mensen hebben mannelijke pelsneuzen slechts één X-chromosoom en één Y-chromosoom. De vrouwtjes daarentegen hebben twee X-chromosomen. Dit is precies waar de beslissing wordt genomen of de kat een rode vachtkleur krijgt of een andere.

Want: Het gen voor de vachtkleur ligt op het X-chromosoom. Hierdoor zijn rode katten eigenlijk vaker mannelijk. Ze hebben het chromosoom voor de rode vachtkleur maar één keer nodig in hun DNA, het is voldoende als het moederdier rood is.

Vrouwelijke katten daarentegen hebben alleen een rode vacht als het overeenkomstige gen op beide X-chromosomen zit, d.w.z. zowel moeder als vader hebben de rode vachtkleur. Als hier verschillende kleurgenen samenkomen, ontstaan er tweekleurige kittens.

Rode katten en driekleurige katten: vachtkleur en geslacht

Hoewel katten een grote verscheidenheid aan vachtkleuren en patronen hebben, zijn de genetische basiskleuren rood en zwart. Mannetjes erfden meestal alleen de rode of zwarte vachtkleur van hun ouders. Bij hen is het gen voor de rode vacht al dan niet aanwezig.

Bij vrouwen zijn er daarentegen verschillende opties vanwege de dubbele X-structuur. Je kunt het gen één keer, twee keer of helemaal niet hebben. Maar pas als het twee keer in het DNA voorkomt, wordt de vacht echt rood.

Anders is het gen voor zwarte vacht dominant en kunnen er maar een paar rode vlekken in de vacht zijn - dit is hoe schildpadkatten zich ontwikkelen. Driekleurige katten hebben ook zowel de zwarte als de rode genen, maar ze zijn ook witbont.

Rode katten zijn geen ras op zich

Afgezien van de theorie dat rode katten altijd mannelijk zijn, is er nog een andere bewering die niet waar is. Er wordt gezegd dat rode katten een heel eigen ras zijn. In feite komt de rode vachtkleur echter bij veel rassen voor. Enkele voorbeelden zijn:

Europese korthaar
Brits korthaar
Maine Coon en andere boskattenrassen
Perzische katten
Devon Rex
Schotse vouw

Zijn rode katten bijzonder vatbaar voor ziekten?

Rode katten, mannelijk of vrouwelijk, moeten niet alleen opvallen in hun uiterlijk, maar ook in hun gedrag en hun vatbaarheid voor ziekten. Ze zouden bijvoorbeeld vaker dan andere katten last hebben van tandsteen-, nier- en urinewegaandoeningen en ooginfecties.

Er wordt ook gezegd dat ze gevoeliger zijn voor pijn en meer vatbaar zijn voor complicaties door anesthesie. Er is echter maar één wetenschappelijk bewijs: rode katten zijn vatbaarder voor ooraandoeningen en doofheid.

Gedragen rode katten zich anders dan hun medekatten met een donkere vacht?

Naar verluidt komen gedragsstoornissen zoals agressiviteit, jaloezie en onvoorspelbaarheid vaker voor bij rode katten. Maar volgens een onderzoek van het Instituut voor Toegepaste Ethologie en Dierpsychologie, dat gespecialiseerd is in gedragsonderzoek, is er geen verband tussen vachtkleur en karakter.

Van rode katten wordt ook gezegd dat ze bijzonder verslinden - een cliché dat cartoonkater Garfield al tientallen jaren op indrukwekkende wijze in scène zet. Dit gaat hand in hand met de veronderstelling dat rode katten vatbaarder zijn voor obesitas. Geen van beide is tot nu toe wetenschappelijk bewezen.